مزاج صفراوی
مزاج صفراوی
مزاج شناسی افراد توسط گیاه دارویی دکتر خزایی زیر نظر دانش آموخته گیاهان دارویی و فوریت‌های پزشکی از دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی ابن سینای،مؤلف و پژوهشگر گیاهان دارویی با دارا بودن چند مقاله پژوهشی و مؤلف ،صاحب امتیاز و سردبیر نشریه گیاهان دارویی در دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا
به افرادی صفراوی مزاج گفته می شود که خلط صفرا در بدن آنها غالب تر از بقیه اخلاط باشد.
کلیات مزاج صفراوی
• طبع: گرم و خشک
• عنصر: آتش
• فصل: تابستان
• زمان شبانه روز: ظهر
• دسته بندی: کمال گرایان
• طعم: تند
• رنگ: زرد
• فلز: سرب
• سیاره: زحل
• سن شیوع: جوانی – از ۲۰ تا ۴۰ سالگی
صفات کلیدی کسانی که صفراوی مزاج هستند
برونگرا، فعال، اجتماعی، پر سر و صدا، پرحرف، حاضر جواب، مصمم، خودانگیخته، پیشقدم، پیشگام، جاه طلب، هیجانی، سریع، چالاک، عجول، ناآرام، بیقرار، بیش فعال، پرتحرک، پر جنب و جوش، پر انرژی، متغیر، ناپایدار، جوگیر، اهل رقابت، ریسک پذیر، شجاع، پر جرات، جسور، تحریک پذیر، تهاجمی، پرخاشگر، بداخلاق، تندخو، عصبی، رُک و صریح، بهانه گیر، لجباز، زود از کوره در رفتن، دارای استعداد خشونت، کم حوصله، کم تحمل، جدی، باهوش، زیرک، ریزبین، تیزبین، دقیق، نکته سنج، بدبین، منفی نگر، دارای حافظه بسیار خوب، دارای روحیات مردانه، آینده‌نگر، تصمیم گیرنده سریع، عملگرا، با پشتکار، با اراده، منظم، مقید به اصول، محکم، استوار، خودخواه، تک رو، پر ادعا، متعصب، افراطی، مدیر.
ویژگیهای ظاهری صفراوی مزاج ها
توجه: خصوصیات ظاهری هر فرد بستگی زیادی به مزاج اولیه ای دارد که در زمان به دنیا آمدن و یا در زمان تغییرات بدنی دوران رشد و بلوغ داشته است. مزاج اولیه از طریق ژنها از پدر و مادر به فرد منتقل شده و تحت تاثیر شرایط محیطی رحم، شرایط روحی و فیزیکی مادر و خوراکی هایی که مادر در دوران بارداری و شیردهی می خورد، شکل می گیرد. ممکن است این مزاجهای اولیه با گذشت زمان، در اثر تغذیه، شرایط آب و هوایی، شیوه زندگی، نوع شغل و عوامل دیگر تغییر کند و مزاج جدیدی در فرد بوجود آید که به آن مزاج اکتسابی گفته می شود. این مزاج اکتسابی بر ظاهر فرد تاثیر می گذارد، هر چند بر برخی از خصوصیات فیزیکی شکل گرفته با مزاجهای اولیه فرد همچون استخوان بندی یا رنگ چشم تاثیر چندانی نمی تواند داشته باشد.
هیکل: مزاج خشک موجب لاغری و گرما موجب عضله سازی در بدن می شود. پس فرد صفراوی لاغر اندام، عضلانی و قدرتمند است. قد بلند و چهار شانه بوده، استخوان بندی درشت و مفاصل برجسته ای دارند. لاغر استخوانی نیستند، ولی چاق هم نمی شوند و استعداد چاقی ندارند. قفسه سینه پهن، کمر باریک، مچ دست پهن و اندامهای خشكی دارند. ساق پای باریکی داشته، اما اگر خلاف این بود می تواند نشان تجمع بلغم باشد. صفرا چربیهای بدن رو می سوزاند. به دلیل این چربی سوزی صفراوی ها لاغر هستند و به اصطلاح هر چه می خورند چاق نمی شوند. ولی در صورت افزایش وزن از ناحیه بالاتنه (بازو، سینه و شکم) چاق می شوند.
پوست: رنگ پوستشان گندمگون و زرد رنگ است که در حرارت زیاد مایل به کدری می شود. پوستی گرم، خشک و زبر و بدون رطوبت و با منافذ درشت و باز دارند. چربی زیر پوستی بسیار کمی دارند. دستهای گرمی دارند و خارش و گرمی دست و پا در این افراد زیاد است. لبهای آنها دچار خشکی بوده و پوست کف پا خشک و پوسته پوسته است. روی بدن آنها جوش و دمل دیده می شود. آکنه در صفراوی ها بیشتر در پیشانی، صورت و گونه بروز می کند و این بر خلاف دموی مزاجهاست که آکنه هایشان در کتف و سینه دیده می شود. در صورت افزایش زیادتر صفرا شاهد بروز آکنه در اندام تحتانی هم خواهیم بود. خطوط چهره آنان نمایان است.
مو: موی سر آنان خشك، ضخیم و غیر صاف و بعضا مجعد است و به علت حرارت و خشکی زیاد مستعد طاسی و در مواردی طاسی تکه ای هستند. طاسی یا ریزش مو در سنین جوانی اتفاق می افتد. هر چند رشد مو زیاد بوده و موها زود سفید نمی شوند. رنگ مو سیاه یا خرمایی است. ریزش موی ابرو نیز دارند. موی بدن آنها معمولا زیاد نیست و مثل دموی مزاجها در سینه، کتفها، پایین کمر و پاها دیده می شود، اما پراکندگی موی بدن آنان از افراد دموی کمتر است. معمولا موهای سر آنان خیلی زود چرب می شود و بعضی از آنان می گویند به محض بیرون آمدن از حمام موهایشان چرب می شود. علت این است که صفرا چربیهای بدن رو می سوزاند و همانند آتش و حرارت که به سمت بالا حرکت می کنند، این چربی را به قسمت بالای بدن هدایت کرده، و سپس آن را از طریق پوست سر دفع می کند.
ناخن: ناخنها بسیار خشک هستند تا حدی که باعث شکنندگی آنها می شود.
تعریق: منافذ پوستی آنان درشت و باز بوده و زیاد عرق می کنند، خصوصا در فصول گرم و هنگام فعالیتهای بدنی. تعریق بیشتر در کشاله ران، زیر بغل، زیر گردن و گاهی در پشت گوش بروز می کند. کف دستها و پاهایشان نیز عرق می کند. خلط صفرا باعث بوی تیز یا تلخ عرق می شود.
رگها: رگهای بدن آنها برجسته و بزرگ و واضح است که البته به هنگام سرما سریعا پنهان می شود.
نبض: نبض پر، قوی، سریع و سفتی دارند و پمپاژ قلب در آنان راحت است.
چشم: چشمانی باریک و کشیده (بادامی) دارند. سفیدی چشم زرد رنگ و مایل به کدری در حرارت زیاد است و عروق چشم واضح هستند. افزایش صفرا موجب زردی رنگ سفیدی چشم می شود. دور چشمانشان به دلیل از دست دادن رطوبت گود می افتد. وسعت دید آنان زیاد است، چرا که صفرا باعث باز ماندن عروق ریز تغذیه کننده چشمها می شود.
دهان: احساس عطش و تشنگی زیاد و دهانی خشک دارند. مزه دهان صبح زود تلخ است.
زبان: زبان خشک و زبر بوده و به زردی می زند.
بینی: بینی آنان درشت و کشیده و عقابی است. ترشحات بینی شان بسیار کم است.
گوش: خشکی باعث قدرت شنوایی می شود، بنابراین قدرت شنوایی بالایی دارند، اما دچار وزوز یا سوت کشیدن گوش می شوند.
قدرت بدنی: بسیار پرانرژی بوده، قدرت بدنی زیادی دارند و دیر مریض می شوند.
حرکات بدن: حرکات بدنشان خیلی سریع و سبک و پر نشاط است.
تکلم: سریع، تند، پیوسته و با صدای رسا و بلند صحبت می کنند.
پوشش: در تمامی فصول سال گرمشان است و کمتر از دیگران لباس می پوشند.
سایر: حجم ریه ها وسیع است و تنفس شان راحت است. غضروف حنجره برجسته و واضح است.
خواب: صفراویها کم خواب هستند. دیر به خواب می روند و خواب آنان بد، کوتاه، سبک، بریده بریده و همراه با آشفتگى است. همچنین در عالم رویا التهاب و گرما یا تابش خورشید را احساس می کنند و در خواب رویاهای زرد رنگ و کابوسهای خشن و هولناک افتادن از بلندی، جنگ و دعوا، صاعقه، آتش و آتش سوزی، جنگ و ستیز و امثال اینها را می بینند.
گوارش: افراد صفراوی كم اشتها هستند، قدرت هاضمه در آنان بالاست، معمولا نفخ معده و یبوست ندارند ادرارشان غالبا پر رنگ است. غالبا گرایش به غذاهای سرد مثل خیار و کاهو و ترشی ها مثل لواشک و سرکه دارند و به گرمی ها و خوراکی های شیرین کمتر تمایل نشان می دهند. غذاهای چرب و شیرین صفرا را زیاد می کند. علاقه زیاد به آب یخ و یخ دارند. مواد غذایی گرم اثر منفی شدید بر آنان دارد و حتی ممکن است با خوردن مقدار کمی از این نوع خوراکی ها دچار مشکلاتی از جمله عصبانیت، سردرد، خارش، جوش و بثورات در بدن شوند. ممکن است با کمی فلفل دچار آلرژی شوند.
میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر دارند.
آب و هوا: گرمایی هستند و تحمل فصل تابستان را ندارند. بهترین فصل برای ایشان فصل زمستان است. زیر دنده راست آنها خیلی گرم است. عاشق دوش خنک هستند و نمی توانند زیاد در حمام بمانند و در حمام احساس دلتنگی و بیحالی پیدا می کنند. از هوای خنک لذت می برند.
ویژگیهای شخصیتی صفراوی مزاج ها
افراد صفراوی برونگرا و دارای روابط اجتماعی قوی هستند. پرحرف، رُک و صریح و حاضر جوابند. اگر صفرا در کسی زیاد غلبه کند، نکته سنج و پرحرف می شود. ریزبین و دقیق هستند و به هر کاری سرک می کشند. مقید به اصول و معتقد به برنامه ریزی در کارها هستند. بااراده، جدی، استوار، مدیر و منظم بوده و پشتکار زیادی دارند. از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردارند. افرادی باهوش، زیرک و زرنگ هستند. در رشته های ریاضی، فیزیک و مهندسی استعداد خوبی دارند و مخترعین خوبی می توانند باشند.
علاقمند به شعر و ادبیات هستند. افرادی پر جنب و جوش، پر انرژی، عجول و بیقرارند. تحرک زیادی دارند و در کارها سریع و چالاک هستند، اما زود و سریع خسته می شوند. گاهی افزایش صفرا باعث می شود که فرد حرکتی تکانشی انجام دهد و سپس آرام گیرد. صفراوی مزاجها رفتارهای تند و تیزی دارند، و در تمام اعمال و رفتار سرعت عمل بالایی نشان می دهند. این افراد حتی در سخن گفتن هم سرعت بالایی دارند و پیوسته و تند صحبت می کنند. پرجرات و متهورند، شجاعت بسیار بالایی دارند و در امور پیشقدم می شوند. مشاغلی که نیاز به ریاست و شجاعت و چالاکی است مناسب این افراد است، مثل فرمانده جنگ. زود تصمیم می گیرند و زود هم تصمیم خود را به اجرا در می آورند. در جایی که نیاز به تصمیم گیری سریع و عمل کردن فوری است، این افراد مناسبند. انگلیسی ها صفراویهایشان را جدا کرده و برای فرماندهی نظامی انتخاب می کنند، چون سریعاً تصمیم گرفته و سریعاً اقدام می کنند. کار ضربتی می کنند و اصلاً فکر نمی کنند دارد چه می شود.
علاقه مند به ورزشهای خشن مثل بوکس و کاراته هستند. شنا کردن در تابستان برایشان مطلوب است و سرعت بالایی در مسابقات شنا دارند. افراد صفراوی تحریک پذیر بوده، زود عصبانی می شوند و از کوره در می روند و زود هم آرام می شوند و معمولا از عصبانیت خود پشیمان می گردند. افزایش صفرا به عصبانیت بیشتر فرد می انجامد. اطرافیان در برخورد با این افراد زمانی که در هوای گرم، عصبانی و کلافه اند نباید مقابله به مثل کنند و بهتر است کمی مراعات کنند تا عصبانیت آنها فروکش نماید. افرادی بهانه گیر، بی حوصله یا کم حوصله هستند. تک رو، خودخواه و لجبازند. مستعد خشونت و بدخلقی و پرخاشگری هستند که گاهی باعث رنجش دیگران می شود. حساس، آینده نگر و گاهی خیالباف هستند. گاهی سخاوتمند، گاهی عاشق و گاهی فارغ، گاهی علاقمند به ادبیات و گاهی علاقمند به ریاضی، گاهی با اراده و گاهی سست، گاهی پرانرژی و گاهی كم‌انرژی هستند. دارای استعداد معنوی به صورت مقطعی هستند. افزایش صفرا در تابستان و در سالهای جوانی بیشتر است. نکته جالب این است که صفراوی ها علیرغم عصبانی مزاج بودنشان کمتر دچار سکته های قلبی و مغزی و انسداد عروق می شوند، چرا که صفرا خلطی است تیز و سوزاننده که مسیر عروق را باز می کند. به راحتی دچار چربی خون نمی شوند، مگر به هنگام غلبه سردی یا رطوبت. دیابت هم کمتر به سراغ صفراوی ها می آید، زیرا صفرا مانع رسوب مواد و ایجاد انسداد در اندامهای گوناگون بخصوص اندامهای انتهایی بدن می شود.
پیشنهادات برای صفراوی مزاج ها
از مصرف غذاهای با طبع گرم و خشک خصوصا در فصول گرم پرهیز کنند. مصرف خوراکی های گرم باعث افزایش حرارت بدنشان شده و افزایش حرارت بدن باعث افزایش حرارت کبد می شود. این غذا در کبد تبدیل به صفرا می شود و افزایش صفرا به عصبانیت بیشتر فرد می انجامد.
از غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و ترهستند استفاده کنند، مخصوصا در تابستان.
به اندازه کافی آب بنوشند. آب را به همراه چند قطره آب لیمو ترش مصرف نمایند.
در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه ها و سبزیجات بهره برند.
کمتر گوشت مصرف کنند.
از پرخوری و ریزه خواری پرهیز نمایند.
حداقل 7-6 ساعت خواب شبانه توصیه می شود. از بی خوابی و کم خوابی (کمتر از 5 ساعت) و دیر وقت به رختخواب رفتن خودداری کنند. در روزهای تابستان یک ساعت چرت پس از ناهار رطوبت کافی را به بدن آنان می رساند، البته بین صرف ناهار و خواب باید حداقل یک ساعت فاصله باشد.
از هیجان و خشم که موجب افزایش صفرا می گردد پرهیز کنند. عصبانیت، هیجانات روانی و زیاد حرف زدن افراد صفراوی را تحت فشار قرار می دهد. در بین ساعات کاری و جلسات اداری کمی فاصله بیاندازند.
از وقوع ناملایمات و پیشامدهای نامناسب مانند ترس و اضطراب پیشگیری نمایند.
در صورتی که سردرد بگیرند، بوهای خوش و گرمی هوا و خوردن گرمی ها باعث بدتر شدن سردردشان می شود. مالیدن کمی سرکه به پیشانی، باعث تخفیف سردرد می شود.
خوردن آب خنک موقع عصبانیت برای آنان مفید است و آنها را آرام می کند. همچنین استفاده از شربت خنک یا هندوانه خنک یا شست و شوی صورت با آب خنک برای فروکش کردن عصبانیت آنان مفید است.
در شرایطی که تحت فشار عصبی قرار می گیرند، استراحت کافی را فراموش ننمایند. در این مواقع نفس عمیق کشیده و تمرینات ذهنی آرامبخش را به کار برند. بهتر است دست و پای خود را با آب خنک بشویند و کمی دراز بکشند.
از هوای تازه و خنک استفاده نمایند.
بهتر است تابستانها به مناطق سرد و مرطوب سفر کنند.
فعالیتهای جسمی و ورزش را در هوای خنک صبح زود یا شامگاه انجام دهند. فعالیت زیاد و ورزش شدید، گرمی و خشکی را افزایش داده و برای آنان مفید نیست. فعالیت ورزشی خفیف مانند پیاده روی توصیه می گردد. در تابستان ورزشهایی مانند شنا برایشان مناسب است و حالشان را خوب می کند.
از قرار گرفتن در معرض تابش خورشید و یا در هوای گرم روز و مکانهای گرم مانند حمام گرم و سونا پرهیز کنند.
هر 12 ساعت بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه مرطوب نمایند.
افراد صفراوی مزاج در فصل تابستان از آب خنک(و نه سرد) برای شستشوی بدن استفاده نمایند، چرا که آب سرد با بستن منافذ پوستی عملا حرارت درونی بدن را افزایش می دهد. در فصول دیگر آب ولرم مایل به گرمی مناسب است.
افراد صفراوی مزاج غالباً در اثر حجامت تعدیل مزاج یافته، رنگ و رویی به مراتب روشن تر از قبل خواهند داشت و اشتهای آنان افزایش می یابد و در صورت تكرار حجامت فربه و چاق خواهند شد. اما باید توجه داشت که صفرا، خلطی است که در صورت عدم رعایت تدابیر مربوطه، سریع و به کرّات افزایش پیدا می کند و به جهت کم بودن حجم خون در گردش این افراد، تکرار زیاد حجامت هم برایشان مضر خواهد بود. لذا در فواصل بین حجامتها باید تدابیر غذایی مناسب را رعایت کنند.دو تا سه بار حجامت در بهار برای ایشان مناسب است